http://www.gazeteekonomi.com/gezdim-gordum-yedim-kisim-1-bayburt-makale,195677.html

Sezar’a atıfla başlamışken Sezar’ın hakkını Sezar’a verelim ve Bayburt’u Bayburt yapan isim Kenan Yavuz ismiyle başlayalım. Kenan Yavuz bir çok büyük kurumda üst düzey yöneticilik yapmış, yurtiçi ve yurtdışında bir çok önemli çalışma ve başarıya imza atmış ve önemli kurumlarda yöneticiliğe devam eden bir isim.

Global bakış açısı da çok geniş olan Kenan bey kendi kültürünü ve memleketini ise hiç unutmamış ve unutulmaması adına enerji, zaman ve para harcayarak Kenan Yavuz Etnografya Müzesini kurmuş. İşte bizleri Bayburt’un Beşpınar köyünde kurulu bu müzede misafir edeceğini öğrendiğimde çok heyecanlandığımı söylemem gerekiyor.

Kültürlerin unutulmasına, genç nüfusun göçüne, kültür şoklarına savaş açan Kenan bey’in kurduğu müzede Bayburt tarihi ve geleneklerini en ince detayları ile görmek mümkün. Kenan bey’in motto haline getirdiği ‘Bize gelen bizi yaşar’ sözü tamamen doğru olduğunu oraya gitmeden öğrenmek mümkün değil. Bunun en güzel kanıtı ise müzeye girdiğinizde sizleri Kenan bey’in ailesinin karşılıyor olması. Eşi Sibel hanım, annesi Alime hanım, halası Dürdane hanım ve tanıştığımız tüm aile bireyleri bizleri kırk yıllık dostları gibi karşıladılar. Yemek üzerine yazmadığımı bilenler bilir ancak Sibel hanımın elinden çıkan Galacoş, Alime teyzemin ellerinden lori dolması ve Zehra hanımın muhteşem tandır ekmeğinin lezzetini hayatım boyunca hiç unutmayacağım.

Özellikle Galacoş’un tarifini en az 3 kişiye verdim şimdiden, önümüzdeki hafta denemelere başlıyoruz. Mutfak kültürümüzde yer alan bu değerlerin unutulmaması ve nesillere aktarılması konusunda Bayburt Valisi Cüneyt Epcim’in de (Valimiz ayrıca müzenin danışma kurulu başkanı) önemli projeleri var, hatta şu an uygulanan tarım ve hayvancılık üzerine projeleri taktire şayan. Sayın Valimiz Bayburt’ta yapılacak her çalışmayı yakından takip ediyor ve ilerleyen zamanda gerçekleştirmeyi düşündükleri Gastronomi Festivali de bunlardan sadece biri.

Diğer yazımda bunlara detayları ile değineceğim ancak şimdi geri dönelim müzeye ve o mekânı Yaşayan Müze’ye ismini veren Kenan Yavuz’un sözleriyle tanıyalım; YAŞAYAN MÜZE-KENAN YAVUZ ETNOGRAFYA MÜZESİ “Bayburt İli, Demirözü İlçesi, Beşpınar Köyünde 8000 m2 alan içerisinde inşa edilen müzemiz, 2015 yazı itibariyle Anadolu’da yeni bir kültür istasyonu olarak çeşitli etkinliklere ev sahipliği yaptı. Etnografya müzesi olarak planlanan, zaman içerisinde bünyesine kattığı yeni alanlarla büyüyen ve yaptığı etkinliklerle Bayburt tanıtımına önemli katkı sunan proje, 2019 yılı içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Kenan Yavuz Etnoğrafya Müzesi olarak tescillendi. Zaman ve mekân ilişkisi içerisindeki tüm yapılar, bölgenin dokusu ve mimari yapısı ile bütünleşik olarak yapılmıştır.

Kullanılan taşlar ve ahşaplar, çevre köylerde yıkılan evlerden ve dağlardan toplanmıştır. Müzemiz içerisinde; Köy Evi, Su Değirmeni, Bezir Yağı Değirmeni, Anfi Tiyatro ve Açık Hava Sineması, Köy Meydanı, Geleneksel Çarşı, Dede Korkut Türk Kimliği Kütüphanesi, Mescit, Tandırlık, Daimi Çinimaçin Sergi Alanı, Kapalı Sergi Salonları, Açık Sergi Alanları, Salıncak, Bayburt Güvercin Kuşu Evi, Aşhane, Gecekondu ve Konak’tan oluşmaktadır. Müzemiz, yaşayan müze konseptini motto olarak kullanmakta olup, “eski hayatı” muhafaza edip, “yeni hayatın” içinde görünür kılmayı amaçlamıştır. Modernleşme ve göç olgusu ile başlayan dönüşümün, köylerimizde meydana getirdiği mimari hasara karşı, bir farkındalık oluşturmak, unutulmaya yüz tutan geleneksel hayatın güzelliklerini, yeni nesillerin dimağında canlı tutmak ve insanı öne çıkarmayı misyon olarak benimsemiştir.

Unutulmaya yüz tutan geleneksel yerel kültürün, çocuk oyunları, masallar, endemik bitkilerin tanıtımı, ağız barı geleneği, düğün ve kına gelenekleri, imece usulü ile yardımlaşma örnekleri, kaynaşma ve paylaşma kültürü, sistematik bir bütünlük içerisinde yapılan faaliyetler ile canlı tutulmaya çalışılmaktadır. Bu kapsamda; Tırpan ile ot biçme şenliği, Tandır Şenliği, Harman Şenliği, Kem eğirme şenliği, Bayburt Türküleri Klipleri serisi, Bulgur yapma şenliği, Helva yarışması 2020 yaz döneminde Pandemi kısıtları içerisinde yapılan faaliyetler olmuştur. Aynı faaliyetler gelecek yıllarda da, genişletilerek sürdürülecektir.

Yaşanmış hikâyeler, gerçek kişiler ve bu kişilere ait eşyalar üzerinden sergilenmektedir. Böylece ziyaretçilerin kendi aile ortamında yaşanmışlıkları, temel sunum olarak öne çıkarılmaktadır. “Bize gelen bizi yaşasın” sloganı ile ziyaretçilerin yerel kültür ile tanışmaları sağlanmakta, Bayburt folklorunun özgün örnekleri, ziyaretçilerin görsel ve duygusal algılarına sunulmaktadır. Yaşayan müze’ nin içeriği, ziyaretçilerin sunumları bizzat yaşayarak hissetmelerine atmosfer sağlamaktadır. Arzu edenler tandır yakıp ekmek pişirebilmekte, sinema gecelerinde açık havada film izleyebilmekte, kütüphane’ de kitap okuyabilmekte, mescitte namaz kılarken, su değirmeninde un öğütebilmektedir. Köy meydanımızda inşa edilen geleneksel sanatların icra edildiği dükkânlar ise geçmişe bir yolculuk havası içinde sohbet imkanı sağlamakta, demirci dükkanında demir dövülebilmekte, köy kahvesinde çay içebilmektedirler. Ağız barı geleneği, köy evinin toprak damında icra edilebilmekte, gelin direğine çıkan gelinin önünde, köy düğünü yapılabilmektedir. Zaman ve mekân ilişkisini, “yaşayan müze” sloganı ile hayata geçirmeyi temel vizyonumuz olarak tanımladık.

İlişkili sivil toplum kuruluşları, Bayburt Valiliği ve Milli Eğitim Müdürlüğü gibi bürokratik muhataplar ile birlikte planlanan Dede Korkut Masalları Festivali, Bayburt genelindeki ortaöğretim kurumlarında kurulan koro ve geleneksel çocuk oyunları festivali önümüzdeki dönemin temel faaliyetleri olacaktır.” Kenan bey’in anlattıklarına bir ilave de ben yapayım; Müzenin yan tarafında yine müzeye ait butik bir otel yapılıyor, ziyaret için gidenler orada hem konaklayıp hem de muhteşem yöresel lezzetleri tadabilecek… Evet biliyorum pandemi var, evet yoğunluğumuz var ama ne yapın edin mutlaka gidin, o muhteşem atmosferi yaşayıp, Alime teyzemin dizinin dibinde o muhteşem hikayeleri dinleyin.